CİNSEL ŞİDDET KAVRAM TARTIŞMALARI 1:
FAİL / MAĞDUR / HAYATTA KALAN / MEDYADA TEMSİL
24 Nisan 2016’da Cinsel Şiddet Kavram Tartışmaları’nın ilkinde cinsel şiddetin faillerine ve cinsel şiddete maruz bırakılanlara yönelik kullanılan çeşitli kavramları tartıştık. Bu kavramların hangilerinin mitleri yeniden ürettiği, hangilerinin güçlendirici bir dili desteklediği, hangilerinin mağdurlaştırıcı dili üreterek bir kimlik gibi üzerimize giydirildiği üzerine verimli bir tartışma yürüttük.
Elbette bu kavramların ve cinsel şiddeti temsil eden dilin en yaygın olarak medya ve basın üzerinden bizlere ulaştığını da göz önünde bulundurduk. Zaten katılan arkadaşlarımızın büyük kısmı da medyada üretilen cinsiyetçi-ayrımcı-homofobik şiddet dili üzerine çalışan ve üretenlerden oluşuyordu. Böylelikle cinsel şiddet üzerine medyaya yönelik de çeşitli talepler çıkardık.
CİNSEL ŞİDDET KAVRAM TARTIŞMALARI 1
24-04-2016 FAİL / MAĞDUR / HAYATTA KALAN / MEDYADA TEMSİL
Cinsel şiddeti konuşurken alışılageldik kavramlar yerine alternatif kavramlar kullanmak, hayatta kalanı zayıflatan ve mağdurlaştıran dili değiştirmek için önemli bir adım. Çok kullanılan ‘kurban’, ‘mağdur’ gibi cinsel şiddet deneyimi yaşamış bir bireyi güçsüzleştiren ve çaresizlik hissi veren kelimeler yerine İngilizcedeki ‘survivor’ kavramından Türkçeye uyarladığımız ‘hayatta kalan’ kelimesini kullanmayı önemsiyoruz. Farklı çeviriler ve kullanımlar üzerine düşünülebilir. Cinsel şiddetten hayatta kalan kullanımı kişinin bir beladan, zorluktan kurtulduktan sonra, kendine tutunarak, sevdikleri ve güvendiklerinden destek alarak hayatta olduğunu ve travmanın bütün hayatını ele geçirmesine izin vermediğini vurgulayarak direnmeyi ve gücü ön plana çıkarıyor.
BASIN VE MEDYA ÇALIŞANININ KENDİNE NOTLARI
Cinsel şiddet haberlerinde;
1- Şiddetten hayatta kalan bireyin fotoğrafını -yüzü gizlenerek de olsa – paylaşma. Partnerlerin ‘eski mutlu gün’ temalı fotoğraflarını kullanma.
2- Haber başlıkları pornografik, erotik, gizem yaratan, hayatta kalanı odak alan niteliklerde olmasın.
3- Haber dili ve kullanılan görsellerde cinsiyetçiliği yeniden üretme; cinsiyet kimliği ve cinsel yönelimle ilgili varsayımlar yapma.
4- Cinsel şiddet kurbanı yerine cinsel şiddetten HAYATTA KALAN’ı kullan. Saldırgan, pedofil, sapık yerine FAİL kelimesini kullan. Hayatta kalanları aşağılayan, suçlayan, aciz kılan ve utandıran dilden uzak dur.
5- Haberde hayatta kalanın değil, failin eylemlerini ön plana çıkar. Haber dilini şiddeti yaşayan kişi üzerinden ‘dayak yedi, tecavüze uğradı, şiddet gördü’ şeklinde değil; fail üzerinden ‘şiddet uyguladı, tecavüz etti, vurdu, saldırdı’ şeklinde oluştur. ‘Şiddete maruz kalan’ değil, ‘şiddete maruz bırakılan’ kullanımını tercih et.
6- Failden bahsederken ‘öfke, cinnet, kendini kaybetme, çıldırma, gözü dönme, kriz geçirme gibi gerekçelendirici ve failin eylemlerini meşrulaştıran ifadeleri kullanma. Cinsel şiddetin seksle bir ilgisi yok; tecavüzü ‘seks suçu’ olarak tanımlama.
7- Haberlerde zaman zaman yargıdaki olumlu karar, uygulama ve gelişmeleri; güçlendirici örnekleri de paylaşarak vurgula.
8- Çocuk istismarı haberlerinde ve kampanya görsellerinde çocuk bedenlerini kullanma.
9- Çocuk gelin değil zorla erken evlendirme, sünnet değil genital sakatlama, tecavüzcüsü değil tecavüzcü, istismarcısı değil istismarcı kullanımlarını tercih et.
10- Filmmor’un ‘Kadın Cinayetlerini Haberleştirme Klavuzu’ ve Gazeteciler Cemiyeti’nin ‘Cinsiyet Eşitlikçi Haber Klavuzu’nu incele.
11- Haber oluşturmadan önce konu ile ilgili STK’lardan ve avukatlardan görüş al.
Filmmor’un ‘Kadın Cinayetlerini Haberleştirme Klavuzu’
Gazeteciler Cemiyeti’nin ‘Cinsiyet Eşitlikçi Haber Klavuzu’
“Fail/Mağdur/Hayatta Kalan” tartışmamızdan kavramlar sözlüğüne eklediğimiz kavram:
